|
INTRO
Ufffff.....
szko│a: ku╝nia talent≤w, ciΩ┐ki zn≤j ka┐dego nastolatka, i jak tu
ogl▒daµ wy╢cigi Formu│y jak rodzice ci▒gle goni▒ do nauki. Co do ogl▒dania
to w tym miesi▒cu Schumi przygotowa│ arta na czasie o Formule w telewizji
û jak ogl▒daµ, gdzie ogl▒daµ i za ile (artu nie ma, bo go nie dosta│em-E$C).
Ja natomiast tak jak obieca│em û nastΩpne äS│ynne Bolidyö, jest ich chyba
.... trzy, bo wiΩcej siΩ nie zmie╢ci│o û ciΩcia bud┐etowe w kilobajtach
;). Ostatnie cztery postaram siΩ daµ w nastΩpnym numerze. Nie bΩdΩ
siΩ zbytnio rozpisywa│, bo nie ma o czym, ┐yczΩ mi│ej lektury.
[Czy┐yk]
Lotus
72-Ford (1970)
Lotus 72 by│
kolejnym nowatorskim modelem Phillipe'a i Chapmana, kt≤ry wytyczy│ drogi
rozwoju technicznego samochod≤w wy╢cigowych. Rozwi▒zaniem, kt≤re szybko
upowszechni│o siΩ w samochodach wy╢cigowych wiΩkszo╢ci formu│, by│o zast▒pienie
pojedynczej, zamontowanej z przodu ch│odnicy wody dwiema ch│odnicami rozmieszczonymi
symetrycznie z bok≤w pojazdu, pomiΩdzy ko│ami. Pozwoli│o to na wybitne
zmniejszenie powierzchni czo│owej wozu, kt≤ry przybra│ kszta│t klina, a
co za tym idzie znaczne poprawienie jego walor≤w aerodynamicznych.
Podwozie Lotusa
72 by│o konstrukcji kad│ubowej, ze stopu aluminiowego z wykorzystaniem
silnika jako czΩ╢ci no╢nej. Wszystkie ko│a zawieszone zosta│y niezale┐nie
na poprzecznych wahaczach nier≤wnej d│ugo╢ci, przy czym jako elementy resoruj▒ce
s│u┐y│y, zamiast powszechnie stosowanych sprΩ┐yn ╢rubowych, dr▒┐ki skrΩtne.
Hamulce tarczowe Girling umieszczone zosta│y zar≤wno z przodu, jak i z
ty│u na p≤│osiach wewn▒trz nadwozia, w celu zmniejszenia masy nieresorowanej.
Jednak w p≤╝niejszych wersjach zrezygnowano z tego systemu w przednich
ko│ach, zastΩpuj▒c go konwencjonalnymi tarczami w piastach k≤│ (by│o to
podyktowane wzglΩdami bezpiecze±stwa - pΩkniΩcie hamowanej p≤│osi przedniej
grozi│o nieobliczalnym w skutkach wypadkiem).
Do napΩdu
wykorzystano silnik Ford Cosworth DFV (p . Lotus 49), o mocy podwy┐szonej
do 450 KM przy 11000 obr/min. Nadwozie z w│≤kna szklanego mia│o kszta│t
klina, przy czym z ty│u zamontowany zosta│ rozbudowany, "piΩtrowy" statecznik.
Rozstaw osi wozu wynosi│ 2502mm, natomiast rozstaw k≤│ 1562mm (prz≤d) i
1575mm (ty│). W stanie suchym w≤z wa┐y│ 576 kg.
![](grafa/Lotus 72.jpg)
Lotus 56B (1971)
4WD
Lotus 56B by│
kolejnym, w przeci▒gu kilku lat nowatorskim modelem Maurica Phillipe'a
i Colina Chapmana.
Istot▒ w tej
konstrikcji by│ spos≤b przeniesienia napedu. Odmiennie do kanon≤w F1 Lotus
ten posiada│ czteroko│owy napΩd.
Takie jego
przeniesienie powodowa│o znacznie lepsze roz│o┐enie energi podczas przyspiesze±,
eliminuj▒c przesterowanie.
Okupione to
zosta│o znacznym powiekszeniem niedosterowania- bolid dosyµ kiepsko reagowa│
na pr≤by zakrΩcania podczas przyspieszenia. Pr≤bowano temu zaradziµ przekazuj▒c
wiΩksz▒ moc na tylne ko│a, jednak bez wiΩkszych rezultat≤w.
Waga pustego
bolidu wynosi│a oko│o 600 kg. Wyposarzono go w skrzyniΩ bieg≤w firmy Ferguson
typu ZF. Rozstaw osi wynosi│ 2616 mm. Szeroko╢µ przedniej osi 1587 mm jak
i tylnej bya taki sama.
Standartowo
Lotus wyposa┐ono w opony Firestone.
Ciekawostk▒
tego modelu opr≤cz niekonwencjalnego przeniesienia napendu by│ w istocie
on sam (napΩd). Eksperymentalnie przez jeden sezon model 56B napΩdza│a
turbina gazowa firmy Pratt & Whitney. Przy 38 000 obr/min. osi▒ga│a
ona moc 410 KM.
Mimo tak ciekawego
podej╢cia do konstrukcji bolidu formuly 1 model ten wyra┐nie ustΩpowa│
swym konwencjonalnym rywalom, staj▒c siΩ rodzajem eksperymentu technicznego.
Do braku sukces≤w
tego modelu przyczynili siΩ r≤wnie┐ sami kierowcy. W wielu przypadkach
nie potrafili wykorzystac przewagi, jak▒ niew▒tpliwie dawa│ im napΩd na
4 ko│a- deszczowe GP Holandii w wykonaniu Australijczyka Walkera.
Pocz▒tki tego
i innych bolid≤w F1 4 x 4 zosta│y wykorzystane w latach 80 przez samochody
rajdowe. NapΩd na cztery ko│a, przysporzy│ Audi 4 i Peugotowi 4WD wielu
zwyciΩstw w wy╢cigach rally.
![](grafa/Lotus 56B.jpg)
Lotus 79 (1978)
Colin Chapman
jest bez w▒tpienia jednym z najwybitniejszych konstruktor≤w samochod≤w
wy╢cigowych okresu powojennego, a jego modele wielokrotnie wyznacza│y nowe
szlaki w rozwi▒zaniach technicznych F1. Lotus 79, kt≤ry dominowa│ na torach
wy╢cigowych w sezonie 1978 przeszed│ ju┐ do historii sportu samochodowego
dziΩki nowatorskim rozwi▒zaniom
aerodynamicznym.
Za│o┐eniem
konstrukcyjnym tego modelu by│o powiΩkszenie przyczepno╢ci wozu, a co za
tym idzie szybko╢ci wira┐owania, poprzez wytworzenie podci╢nienia w przestrzeni
pomiΩdzy podwoziem samochodu a nawierzchni▒ toru. Efekt ten uzyska│ Chapman
poprzez takie ukszta│towanie dolnej p│aszczyzny podwozia, kt≤re wraz z
p│aszczyzn▒ nawierzchni by│oby odpowiednikiem tzw. zwΩ┐ki Venturiego. Wykorzystano
tu wystΩpuj▒ce przy przep│ywie powietrza przez przew≤d o zwΩ┐aj▒cym siΩ,
a nastΩpnie rozszerzaj▒cym ╢wietle zjawisko wzrostu szybko╢ci przep│ywu
w czΩ╢ci zwΩ┐onej, poci▒gaj▒ce za sob▒ spadek ci╢nienia w tym obszarze.
Tak wiΩc umiejΩtne zastosowanie praw fizyki pozwoli│o na uzyskanie podci╢nienia
,,przysysaj▒cego'' samoch≤d do toru bez jakichkolwiek dodatkowych urz▒dze±
mechanicznych. W celu zapewnienia mo┐liwie swobodnego dostΩpu powietrza
pod podwozie umieszczono zespo│y resoruj▒ce
przedniego
i tylnego zawieszenia mo┐liwie blisko osi pod│u┐nej pojazdu. Zrezygnowano
r≤wnie┐ z symetrycznych zbiornik≤w paliwa po bokach samochodu, zastΩpuj▒c
je jednym zbiornikiem umieszczonym za kabin▒ kierowcy. Poci▒gnΩ│o to za
sob▒ przesuniΩcie fotela kierowcy do przodu tak, i┐ znajdowa│ siΩ bli┐ej
przedniej ni┐ tylnej osi.
Lotus 79 charakteryzowa│
siΩ wyj▒tkowo w▒skim kad│ubem ze stopu aluminiowego oraz odejmowanymi elementami
(,,pontonami'') bocznymi, w kt≤rych znajdowa│y siΩ ch│odnice : po prawej
stronie wody, po lewej oleju. Zawieszenie obejmowa│o d│ugie wahacze i zespo│y
resoruj▒ce, z│o┐one ze sprΩ┐yny ╢rubowej amortyzatora umieszczone przy
przednim ograniczeniu kad│uba, oraz tu┐ przy tylnej krawΩdzi silnika. Tarczowe
hamulce zamontowane zosta│y z przodu, w piastach k≤│, z ty│u za╢ na p≤│osiach
przy skrzyni bieg≤w, Na elementy nadwozia z w│≤kna szklanego sk│ada│y siΩ:
w▒ska czΩ╢µ przednia ze statecznikiem, obudowa kabiny kierowcy i silnika
oraz du┐y statecznik tylny.
Do napΩdu
wykorzystano umieszczony centralnie i spe│niaj▒cy rolΩ no╢n▒ silnik Ford
Cosworth DFV o mocy 500 KM przy 11 000 obr/min. NapΩd przenoszony by│ przez
5-biegow▒ skrzyniΩ bieg≤w Hewland na tylne ko│a. Lotus 79 wa┐y│ 576 kg
i rozwija│ prΩdko╢µ maksymaln▒ ok. 300 km/h.
![](grafa/Lotus 79.jpg)
|